Digitale snelweg brug te ver?

[Guido]

Naar aanleiding van een uitspraak van de Raad van State moet het hoogheemraadschap van Delfland een verordening vaststellen waarin wordt geregeld dat officiele publicaties van besluiten alleen op elektronische wijze bekendgemaakt worden. De AWP Delfland maakt zich zorgen over het bereik van digitale publicaties. Niet iedereen heeft immers toegang tot internet. Daarnaast vraag ik me af of het de bedoeling is dat burgers wekelijks actief op zoek gaan naar publicaties op de websites van hun gemeente, waterschap, stadsregio, provincie en van overige instanties zoals Rijkswaterstaat, of dat informatie over belangrijke besluiten misschien toch actief aangeboden moet worden aan burgers.

 

Het college van dijkgraaf en hoogheemraden heeft al op 3 augustus 2010 besloten tot het digitaal publiceren van bekendmakingen en tot het instellen van een elektronisch waterschapsblad op 15 maart 2011. De Raad van State heeft echter op 15 augustus 2012 in een aantal uitspraken aangegeven dat kennisgevingen voorafgaand aan de terinzagelegging niet enkel via internet maar ook op minimaal één niet elektronische, geschikte wijze (lees: huis-aan-huisbladen) moeten worden gepubliceerd. Als niet aan deze vereiste wordt voldaan, wordt  het besluit vernietigd. Enkel elektronische bekendmaking is alleen mogelijk als daar een wettelijke voorschrift aan ten grondslag ligt, bijvoorbeeld een waterschapsverordening. Daarom moet het hoogheemraadschap van Delfland een verordening vaststellen waarin wordt geregeld dat officiele publicaties van besluiten alleen op elektronische wijze bekendgemaakt worden.

 

De AWP Delfland hecht aan een open communicatie met de ingelanden. Niet voor niets was onze landelijke verkiezingsslogan in 2008 “Zuiver Water”. Doel van publicatie is dat ingezetenen en andere belanghebbenden de mogelijkheid krijgen hun mening kenbaar te maken over besluiten van Delfland. Zij moeten daarom de mogelijkheid krijgen hun mening kenbaar te maken over te nemen besluiten van de VV. De AWP Delfland staat daarom voor een zo groot mogelijk bereik onder de ingelanden. Met name hoog opgeleiden en jongeren weten ongetwijfeld hun weg te vinden op internet, maar lang niet iedereen is zover. Niet alleen is een groot aantal mensen digibeet, er zijn ook nog relatief veel mensen die geen pc of internet hebben. Met name onder laagopgeleiden en ouderen is dit mogelijk problematisch. Ik maak me hier zorgen over.

Daarnaast is er m.i. een verschil tussen informatie aangeboden krijgen of er actief naar op zoek gaan. Burgers die niet zelf actief op zoek gaan, worden hierdoor geschaad in hun belang. Tot voor de verandering benaderde Delfland immers actief de ingelanden (over de deurmat) om te melden welk voorstel was geformuleerd, wanneer het ter visie lag en waar. Met publicatie alleen via de website, etc. wordt niemand actief benaderd. Dit laatste is een achteruitgang ten opzichte van voorheen. Digitalisering dient niet alleen een vervanging te zijn van vermelding in de gedrukte media, maar eerder een verbetering van de verspreiding van de bekendmaking, en zeker niet een achteruitgang daarvan.

 

De op stapel staande verordening waarin enkel elektronische bekendmaking wordt geregeld, is dan ook aanleiding hierover een aantal schriftelijke vragen te stellen aan het college van D&H om hierover later dit jaar een zorgvuldig besluit te kunnen nemen. Om dit besluit te kunnen nemen is immers informatie over het bereik van onze publicaties onontbeerlijk. Ik zou graag de gegevens over het bereik van een weekblad (huis-aan-huis bezorgd) vergelijken met het bereik (de wekelijkse bezoekersaantallen) van de website van Delfland.

 

Daarnaast wil ik ook de kosten vergelijken. De kosten voor publiceren van bekendmakingen in huis-aan-huisbladen tot eind 2012 worden geschat op maximaal € 80.000, waarbij deze publicaties worden beperkt tot de minimale (zakelijke) inhoud. Als blijkt dat de kosten voor publicatie in huis-aan-huisbladen tegen geringe meerkosten een veel groter bereik onder de inwoners van Delfland oplevert, dan denk ik dat we niet te snel moeten overstappen op volledige digitale publicatie. Het draait immers niet allemaal om geld.

(bron afbeelding: http://3.bp.blogspot.com)

[Guido]

Vandaag ontving ik de uitgebreide schriftelijke beantwoording van het college van D&H.

 

Hieruit blijkt dat 91% van het publiek toegang heeft tot internet. Onder de doelgroep 40 – 64 jaar maakt 43% gebruik van internet, onder de doelgroep 65 – 79 jaar is dat 13%. Over de doelgroep laagopgeleiden zijn geen cijfers bekend (bron: CBS). 

 

Op mijn vraag of het college vindt dat de ingelanden informatie over belangrijke besluiten passief aangeboden moeten krijgen of dat zij zelf een plicht hebben om wekelijks actief op zoek te gaan naar publicaties op de websites van hun gemeente, waterschap, stadsregio, provincie en van overige instanties zoals Rijkswaterstaat, is het antwoord: "Nee en dat hoeft ook niet. Iedere burger kan zich via overheid.nl abonneren en krijgt dan op basis van postcode alle berichten van digitale overheidsbekendmakingen automatisch binnen. Delfland heeft bij de overgang naar digitale bekendmakingen ruim een half jaar actief gecommuniceerd over deze mogelijkheid."

 

Vergelijking bereik huis-aan-huisbladen en digitale publicatie:

Er zijn 1,4 miljoen ingelanden (incl. bedrijven en overheden), waarvan 94% een huis-aan-huisblad ontvangt, dus 1,3 miljoen. Het bereik van een huis-aan-huisblad is volgens recent onderzoek gemiddeld 60%. Dat komt dus op 790.000 ontvangers. Over het bereik door publicatie in een huis-aan-huisblad is geen onderzoek bekend.

Hoeveel ingelanden een internetaansluiting hebben is niet bekend, maar we verwachten dat ons gebied wel te vergelijken is met het gemiddelde in Nederland van 91%. Wekelijks bezoeken 3.389 bezoekers per week de website van Delfland, waarvan 383 bezoekers per maand doorklikken naar „actueel‟ -> „bekendmakingen‟.
1794 e-mailadressen zijn geabonneerd op de verschillende digitale nieuwsbrieven van Delfland, Delfland heeft 1783 volgers op Twitter en 112 fans op Facebook. Over het bereik door digitale publicatie is onvoldoende bekend voor een betrouwbaar antwoord.

 

Kosten:

De jaarlijkse kosten voor publiceren van bekendmakingen in huis-aan-huisbladen in de vorm zoals die plaatshad voor het D&H-besluit tot digitale bekendmaking van augustus 2010 waren 500.000 euro per jaar. De geschatte jaarlijkse kosten voor publiceren van bekendmakingen in huis-aan-huisbladen zoals dat tot eind 2012 gebeurde, waarbij deze publicaties worden beperkt tot de minimale (zakelijke) inhoud is tussen de 40.000 en 80.000 euro. Aan digitale publicatie van bekendmakingen zijn geen kosten verbonden.

De geschatte jaarlijkse kosten voor publiceren van bekendmakingen in huis-aan-huisbladen, waarbij deze publicaties worden beperkt tot de minimale (zakelijke) inhoud met een verwijzing naar een uitgebreide publicatie op de website zijn tussen de € 75.000 en € 300.000. Dit is een forse bandbreedte, maar dat komt omdat het diverse soorten bekendmakingen betreft met verschillende lengte in teksten. En vooraf is niet geheel in te schatten hoeveel bekendmakingen het betreft.

[Guido]

In De Posthoorn, editie Haagse Hout, datum 3 april 2013 is in het artikel 'Duur foutje gemeente' te lezen dat Den Haag op 7 maart 2012 overgegaan is op louter digitale bekendmaking van gemeentebesluiten. De Posthoorn meldt dat in februari van 2013 "wakkere" ambtenaren er achter kwamen, dat 533 besluiten door een technische computerfout niet zijn gepubliceerd en 277 meldingen/besluiten van burgerzaken zijn verdwenen, zoals geboorte-, overlijdens- en huwelijksakten. Het gaat in veel gevallen om bouwvergunningen van grote bouwplannen van particulieren ook. Hier zal veel vertraging optreden doordat 533 besluiten opnieuw zullen moeten worden bekendgemaakt en ter visie moeten worden gelegd. Dit verhoogt bij mij het scepticisme over digitale bekendmaking...

[Guido]

Op de vraag of alleen digitaal publiceren mag, kreeg ik dit antwoord van een advocaat omgevingsrecht:

"Uitsluitend op internet publiceren is niet wettelijk uitgesloten (3:12 lid 1 Awb). MAAR: in combinatie met artikel 2:14 lid 2 Awb is het nodig dat op ten minste één niet-elektronische, geschikte wijze als bedoeld in artikel 3:12 lid 1 kennis wordt gegeven, tenzij bij wettelijk voorschrift (bv. verordening) anders is bepaald. In het geval waar ik op doel in mijn update was het andersom: het betreffende bestuursorgaan had juist NIET gepubliceerd via internet en alleen via huis-aan-huisbladen. Dat is de standaardmethode die (ook) wettelijk geregeld is (3:12 Awb). Zonder andersluidend wettelijk voorschrift is dus naast internet altijd 'publicatie op papier' noodzakelijk."

Delfland heeft bij verordening bepaald dat publiceren op internet voldoende is.