Naar een beter lokaal bestuur in Nederland

[Guido]

In het manifest 'naar een beter bestuur van Nederland' beschrijft Pieter Omtzigt zijn zorgen over het functioneren van ons landsbestuur en geeft ideeën over hoe dit te verbeteren. Veel van de punten uit dit manifest herken ik op decentraal niveau. Ook hier zou een en ander aan verbeteringen mogelijk zijn.

Ik constateer dat de meeste gekozen politiek ambtsdragers zich te veel als bestuurder gedragen en te weinig als volksvertegenwoordiger. Ik ben sinds 2008 actief in het waterschapsbestuur en zijdelings bij de gemeentepolitiek en zie dat veel Algemeen Bestuursleden hun tijd besteden aan het doorakkeren van stukken (waarmee ze hun controlerende taak uitvoeren), met wat geluk hebben ze tijd over om zelf wat kaders te stellen (en dus niet alleen de voorgeschotelde conceptkaders van hun ambtelijk apparaat over te nemen) en slechts zelden zien ze een brief van bezorgde bewoners als iets anders dan lastige spam. "Moeten we onze mailadressen wel op de site zetten?", heb ik helaas meer dan eens gehoord. Van de andere kant zijn waterschappen, en sommige gemeenten, door alle fusies omwille van het kunnen oppakken van alle vanuit het rijk toegeschoven extra takenm ook zo groot geworden dat het lastig is geworden om dicht bij de inwoners te staan, voor de organisatie, maar ook voor het bestuur. Persoonlijk zou ik voorstander zijn van kleinere overheden met een kleiner takenpakket, dichter bij de burger op lokaal niveau, en grote vraagstukken centraal geregeld vanuit Den Haag. 

Een ander punt van Omtzigt op zijn site is de banencaroussel van hoge ambtenaren, die steeds wisselen en elkaar hoge functies toeschuiven: op decentraal niveau zie ik dit niet alleen bij ambtenaren (zzp omgevingsmanagers bij het gemiddelde dijkversterkingsproject wisselen met de regelmaat van de seizoenen, met alle ellende voor belanghebbenden van dien), maar juist ook bij de bestuurders: een politiek ambt is verworden tot een baantje dat een opstap biedt: 3 jaar aanrommelen in het Algemeen Bestuur van een waterschap en daarna op de lijst bij de gemeente, soms een periode doormodderen als raadslid en dan of zelfs meteen al een periode wethouder spelen. Daarna een flink salaris als directeur van een vage gemeenschappelijke regeling of naar het bedrijfsleven. Andersom heb ik diverse gesneuvelde gedeputeerden en wethouders gezien die door hun partij in het waterschapsbestuur werden geparkeerd. Deze twee soorten bestuurders hebben, zoals je je kunt voorstellen, niet altijd genoeg passie voor het waterschapsbestuurswerk of gemeenteraadslidwerk om zich als volksvertegenwoordiger echt in een dossier te verdiepen of vast te bijten. Liever blijven ze op de vlakte, houden ze iedereen te vriend om zo hun eigen carrièreglazen niet in te gooien...

Vanwege bovengenoemde twee punten, maak ik me zorgen om het functioneren van onze democratie op decentraal niveau. Het tweede punt geldt overigens vooral bij lokale afdelingen van de landelijke partijen, stukken minder bij lokale partijen. Het financieel steunen van partijen bij decentrale overheden die niet ook in de Kamer vertegenwoordigd zijn, zoals er aan zit te komen, lijkt me een goed eerste begin om de lokale democratie te versterken. Het steunen van de lokale pers, zodat die zijn controlerende werk kan doen en de bestuurders zich niet kunnen verstoppen, lijkt me een volgende stap.