Muskusratten: symposium preventieve maatregelen tegen graverij

[Guido van der Wedden]

Muskusratten maken holen in dijken en kades, die daardoor inzakken en kunnen doorbreken. Dat is gevaarlijk. Daarom bestrijden waterschappen de muskusratten. Een alternatief is het beschermen van dijken en kades zodat deze diertjes er niet in kunnen graven. Bij waterschap Rivierenland woonde ik vandaag een symposium hierover bij. De aanwezigen waren afkomstig uit de muskusrattenbestrijding, dierenwelzijnorganisaties en bestuurders en ambtenaren van waterschappen uit het hele land.

Patrick Poelmann, dijkgraaf en voorzitter van de bestuurlijke commissie muskus- en beverratten van de Unie van Waterschappen, benadrukte nog maar eens waarom het vangen nodig is. Hij zei dat hoe meer er gevangen wordt, hoe lager de muskusrattenpopulatie wordt. Je hoeft dan dus minder te vangen, waardoor er ook minder dierenleed is.

Ook het standpunt van de Partij voor de Dieren werd uitgebreid toegelicht.  Volgens de Partij voor de Dieren is geen verband aangetoond tussen het vangen en de afname van de populatie. Ook tussen het vangen en de schade aan dijken is geen verband. Omdat er volgens deze partij alternatieven zijn voor het doden van deze diertjes, is dit onethisch en moeten we er liever vandaag dan morgen mee stoppen.

De waterschappen gaan in samenwerking met diverse dierenwelzijnsorganisaties een veldproef houden om te zien wat het effect van vangen op de populatie is. De onderzoeker die deze proef gaat uitvoeren lichtte deze proef toe. In bepaalde gebieden gaat extra goed gevangen worden, in andere gebieden zal minder gevangen worden.

's Middags werd er, onder leiding van dagvoorzitter Yvonne Kroonenberg, in groepjes gediscussieerd over prikkelende stellingen. Vooral in het begin redeneerden zowel de dierenwelzijnsaanwezigen als de bestrijders vooral vanuit hun eigen vooroordelen, maar naarmate de dag vorderde kwam men toch nader tot elkaar.

Maatregelen om graafschade door muskusratten te voorkomen, zouden kunnen zijn: gaas in de dijk, stortsteenbekleding op de dijk, geotextiel in de dijk of damwanden. Door deze materialen wordt het voor de muskusratten onmogelijk om hun hol in de dijk te graven. Het hoogheemraadschap van Rijnland start een proef met drie van dit soort maatregelen (aanbrengen betonmatten, aanbrengen gaas in de dijk en aanbrengen stortsteen) in de Polder Oudendijk. Een andere optie is de dijken zo breed maken, dat het niet erg is dat de ratten hun hol erin maken.

 

Een muskusrat met op de achtergrond vallen

 

De kosten van het bestrijden van de muskusratten op de manier zoals dat nu gebeurt, bedragen circa 30 miljoen euro per jaar. In Nederland zijn er 17.500 kilometer waterkeringen, waarvan 1.400 kilometer in Delfland liggen. 30 miljoen euro voor 17.500 kilometer betekent circa 1,75 euro per meter. Voor het nemen van preventieve maatregelen, werd een bedrag van circa 200 euro per meter genoemd. Een snel rekensommetje leert mij dat dit betekent dat, als we in Delfland alle dijken muskusratproof willen maken en stoppen met bestrijden, dit iedere inwoner van Delfland eenmalig circa 400 euro extra waterschapsbelasting kost. Ik vraag mij of men bereid is dat te betalen.

Tijdens het symposium uitten diverse aanwezigen hun zorg over het stoppen met de bestrijding: niet alleen de dijken en kaden worden ondergraven, ook de slootkanten in de rest van het land, dit is nog eens 300.000 kilometer. Moeten hier ook maatregelen worden getroffen, of laten we die kapotgraven omdat hier niet direct de veiligheid tegen overstromen in het gedrang komt?
Sommige waterschappers gaven aan dat de budgetten voor de dijkversterkingen nu al niet toereikend zijn, dan kan die 200 euro per meter er niet bij. Het breder maken van de dijken past vaak niet en is nog veel kostbaarder.

De AWP Delfland stelde al eerder kritische vragen over de muskusrattenbestrijding en blijft dit dossier nauwgezet volgen en is benieuwd naar de uitkomsten van de veldproef. Dierenleed moet zo veel als mogelijk voorkomen worden, maar maatregelen moeten wel kosteneffectief zijn. In elk geval nemen wij de aanbeveling van dhr. Poelmann ter harte, om bij elke dijkversterking of aanleg van natuurvriendelijke oevers goed na te denken over mogelijkheden om de dijk of oever zo onaantrekkelijk mogelijk te maken voor muskusratten.