Water weblog
Delft Waterstad? Herstel de stadssingel!
1. Aanleiding
Elke keer dat we in Leiden zijn en daar de veelheid aan pleziervaart zien, de scheepjes die aanleggen aan het terras van plaatselijke horeca, de mooie historische schepen die op diverse plaatsen liggen afgemeerd, denken we eraan hoe mooi het zou zijn als Delft hier meer aandacht aan zou besteden. De passantenhaven bij de Zuid-Kolk met de nieuw aan te leggen loopverbinding met het centrum is wat dat betreft een heel erg goed begin, maar we kunnen veel verder gaan: een bevaarbare singel rondom Delft.
Op 30 juni 2005 nam de Delftse gemeenteraad unaniem de motie "Kansen vervoer over water” aan. Hieraan staat onder andere:
1. Delft kiest voor recreatievaart, in het bijzonder voor het traject Delft-Zuidkolk/ Leidschendam in aansluiting op de recreatievaartverbinding met het Westland. Dit nader te communiceren, tenminste in ambtelijk en bestuurlijk overleg, met de provincie.
2. Voor Delft blijft kleinschalige watergebonden bedrijvigheid die de toeristische functie van de Schie vergroot het uitgangspunt. Waar mogelijk, mede binnen de plannen voor herstructurering van Schieoevers, wordt in principe meegewerkt aan nieuwe mogelijkheden. De kaden van de Westoever worden niet ingezet voor structurele watergebonden bedrijvigheid, anders dan passend in ontwikkelingen voor toeristisch-recreatieve activiteiten
3. Delft onderzoekt de mogelijkheden voor het aanleggen van extra ligplaatsen voor de recreatievaart (uitbreiding passantenhaven en eventueel recreatiehaven en/of jachthaven in de Nieuwe Haven) in de nabijheid van de binnenstad.
4. Delft ontwikkelt een toekomstvisie voor de recreatietourvaart en de recreatie chartervaart. Deze visie zal door het college worden opgesteld in samenwerking met het regionale project Stad-Water-Land.
Geconstateerd kan worden dat een nieuwe impuls nodig is.
2. Plannen spoorzone
Het spoorwegviaduct in Delft wordt komende tijd vervangen door een spoortunnel. Dit gaat gepaard met grootschalige herinrichting van de spoorzone. Eén van de meest in het oog springende bovengrondse wijzigingen betreft de aanleg van een singel ter plaatse van de huidige Phoenixstraat, vanaf de Binnenwatersloot tot aan de Wateringsevest/Kampveldweg.
De plannen voor de singel aan de Phoenixstraat worden volgens het Ontwikkelbedrijf
Spoorzone Delft zodanig uitgewerkt dat het water er optimaal tot zijn recht komt en enige diepte heeft. Er komen ook de nodige bruggen over, voornamelijk voor voetgangers en fietsers, waardoor de bevaarbaarheid van de singel zeer beperkt zal zijn. In onderstaand figuur is te zien hoe deze singel tot ongeveer aan Molen de Roos komt te lopen.
donkerblauw = bestaand water, lichtblauw = nieuwe singel, groen = ontbrekende verbinding
De reden dat de verbinding in de huidige plannen niet volledig hersteld wordt, omdat de tunnel tussen de molen en de gistfabriek al te veel stijgt en er dus onvoldoende diepte overblijft voor een verbinding waar pleziervaart doorheen kan. In 2007 is besloten dat de tunnel langer wordt. Het rijk heeft hier 20 miljoen euro extra voor verstrekt. Volgens de gemeente stijgt te tunnel echter nog steeds te vroeg. Om de verbinding te kunnen maken dient de tunnel te worden gewijzigd of verlengd. Dit zal volgens opgave van het Ontwikkelbedrijf Spoorzone Delft ongeveer 37 - 45 miljoen euro extra kosten. Hieronder zal uitgelegd worden waarom deze uitgave te rechtvaardigen is.
4. Argumenten voor herstel van de singel rond Delft
Herstel van de verbinding tussen Buitenwatersloot (en achterliggende Westland) en het noorden van de stad maakt de stad Delft aantrekkelijker voor pleziervaart en toeristen en geeft de stad een economische stimulans.
Een bevaarbare singel rond Delft past in het gemeentelijke beleid om recreatievaarroutes te verbeteren
Zowel aan de kant van de gistfabriek (watertorengracht) als in de Buitenwatersloot en langs de Houttuinen, liggen veel kleine jachtjes. Daarnaast wordt in het achterland veel met kleine schepen met geringe doorvaarthoogte en diepte gevaren.
Het rapport 'Delft Knooppunt Land en Water' van de werkgroep ‘vervoer over water’ uit 2005 bevat aanbevelingen ter verbetering van vervoer over water in en om Delft. In dit rapport wordt het belang van uitbreiden van mogelijkheden voor recreatievaart in Delft onderstreept. Eén van de inmiddels uitgevoerde aanbevelingen is de aanleg van een passantenhaven in de Zuid-Kolk inclusief voorzieningen.
In juni 2005 nam de Delftse gemeenteraad unaniem de motie "Kansen vervoer over water” aan. Hierin staat onder andere: Delft kiest voor recreatievaart, in het bijzonder voor het traject Delft-Zuidkolk/ Leidschendam in aansluiting op de recreatievaartverbinding met het Westland. Het doortrekken van de singel rond Delft is de ideale manier om de aansluiting op de recreatievaartverbinding met het Westland te verbeteren. De verbinding met het Noordeinde verbetert de toegankelijkheid van de binnenstad en creëert een interessante nieuwe route voor kano's, rondvaartboten en watertaxi's.
Een bevaarbare singel rond Delft levert een economische stimulans voor stad Delft
Langs de nieuw aan te leggen singel op de Phoenixstraat zou gelegenheid voor horeca met terras en aanlegsteiger aan het water kunnen worden gecreëerd, bijvoorbeeld op de plaats van het huidige stadskantoor aan de Phoenixstraat, vanwaar al een doorgang is naar de Oude Delft. Op deze manier kan een extra verbinding vanaf het water naar de stad toe worden gelegd. Of stelt u zich eens voor dat u in het café onderaan de molen op een terras aan het water zit te kijken naar de langsvarende boten. Aanlegsteigers nabij terrassen zorgen voor levendigheid en een singel die extra aantrekkelijk wordt voor bezoekers van de stad.
Deze levendigheid kan nog worden vergroot indien langs de nieuw aan te leggen singel op de Phoenixstraat ook nog enkele permanente ligplaatsen voor karakteristieke schepen komen (bruine vloot, maar ook bijvoorbeeld de zonneboot). Bij de havenmeester komen regelmatig verzoeken om zulke schepen af te meren binnen de stad Delft binnen. Meer langsvarende pleziervaart en een in het oog springende kade vol historische schepen geven een economische stimulans aan de stad.
Door een aanlegvoorziening nabij Prinsenhof of Molen de Roos te creëren kan een stimulans worden gegeven aan het noordelijk winkelgebied van het Delftse centrum.
Zie paragraaf 5 voor een meer cijfermatige onderbouwing van de economische kant.
Een bevaarbare singel rond Delft biedt mogelijkheid tot noodzakelijke uitbreiding passantenhavens Delft
Ook in het gebied rond het nieuwe stadskantoor/ station kan water een belangrijke rol spelen: de kade langs de huidige Serpo (Westsingel) dient o.i. vanaf de Zuid-Kolk tot langs het stadskantoor/ station te worden ingericht met extra ligplaatsen voor passanten. Dit betekent een uitbreiding van de huidige passantenhaven Zuid-Kolk richting de permanente ligplaatsen langs de Houttuinen en in de Buitenwatersloot. Dit zou gecombineerd kunnen worden uitgevoerd met het plan van Thijs Kleijn voor een vernieuwde stadshaven aan de Zuidkolk. Uitbreiding van de huidige passantenhaven is legitiem, gezien het feit dat de huidige haven 's zomers overvol ligt met een dubbele rij afgemeerde schepen.
Een van de aanbevelingen van het rapport 'Delft Knooppunt Land en Water' was het inrichten van een havenkantoor aan de Zuid-Kolk. Dit is inmiddels gebeurd, maar dit gebouw krijgt op korte termijn waarschijnlijk een andere bestemming. Wellicht is de voorgestelde uitbreiding van de passantenhaven Zuid-Kolk tot langs het nieuwe stadskantoor/ station goed te combineren met een nieuw kantoor voor de havenmeester in dit stadskantoor, uiteraard voorzien van een ingang aan de waterkant. Door het kantoor van de havenmeester op te nemen in het stadskantoor wordt het belang dat de stad Delft hecht aan de relatie met water nog eens onderstreept.
Een bevaarbare singel rond Delft ontlast de drukke provinciale vaarroute
Via de nieuw aan te leggen verbinding tussen Buitenwatersloot en het noorden van de stad kunnen de recreatievaarttuigen vanuit het Westland via de Buitenwatersloot in de Kerstanjewetering komen zonder de omweg om Delft heen over het Rijn-Schiekanaal te hoeven bevaren. De Provincie Zuid-Holland heeft laten weten dat het toenemende aantal recreatieschepen op de Delftse Schie overlast veroorzaakt voor de beroepsvaart.
In Delft zijn drie roeiverenigingen actief (DSR Laga, De Delftsche Sport en DSR Proteus Eretes), die in totaal ongeveer 1000 leden hebben. Ook deze roeiverenigingen hebben last van de toegenomen recreatievaart op de Delftse Schie: de recreatievaartuigen veroorzaken veel golven waar de roeiboten last van hebben, daarnaast zitten gemotoriseerde vaart en roeiers in elkaars vaarwater, met (bijna) botsingen als gevolg. Zie ook de nota “Roeien op de Schie”, gemeente Delft (september 2000).
Met het herstellen van de vaarverbinding wordt het gebruik van de provinciale vaarroute door recreatievaart verminderd. Dit is zowel gunstig voor de beroepsvaart als voor de roeiverenigingen.
Een bevaarbare singel rond Delft is wenselijk vanuit cultuurhistorisch oogpunt
Op de kaart van Delft van Willem Blaeu uit 1652 is de voormalige Westsingelgracht goed te zien. Op deze kaart is tevens de verbinding met het Noordeinde te zien.
De Westsingelgracht was eeuwenlang niet bestemd voor doorgaande scheepvaart. De voorpoorten van de stadspoorten en in het water aangelegde dammen of balken moesten verhinderen dat bootjes de controle en tolheffing bij de stadspoorten (met hun waterpoorten) konden omzeilen. Schepen moesten door de stad heen varen. Door de waterpoorten en onder de bruggen in de binnenstad konden alleen maar relatief kleine schepen passeren. Grotere schepen die via de Schie waren gekomen (vanwege de sluis bij Delfshaven waren dat nooit Oostindiëvaarders van de VOC) konden Delft niet passeren en goederen moesten worden overgeladen. Pas in de 19de eeuw zal de Westsingelgracht voor doorgaande scheepvaart geschikt gemaakt zijn. Eind 19de eeuw werd die rol overgenomen door het Rijn-Schiekanaal.
De waarde van de singel langs de Phoenixstraat zou volgens de historische vereniging Delfia Batavorum in hun reactie op het voorontwerp bestemmingsplan spoorzone in 2005 kunnen worden versterkt indien de oever van deze gracht met bijv. een meter zou worden opgehoogd. Hierdoor wordt het historische beeld beter gevisualiseerd. Delfia Batavorum pleit in deze zelfde reactie ook voor een verbreding van het water van de Wateringse Vest tot de breedte van het water van de Phoenixstraat en het ontwerpen van een doorgaande waterloop, slechts onderbroken door bruggen i.p.v. een te brede dam ter hoogte van de Ruys de Beerenbrouckstraat.
In reactie op de zienswijzen van Delfia Batavorum, is gesteld dat de singel slechts wordt aangelegd als verwijzing naar de historische gracht rondom Delft en dat het niet mogelijk is deze gracht letterlijk terug te brengen, doordat de tunnel nabij de molen reeds stijgende is.
In deze historische singel zouden ook karakteristieke schepen (bruine vloot, stoomboten, etc.) afgemeerd kunnen worden. Bij de havenmeester komen regelmatig verzoeken binnen om zulke schepen binnen Delft te mogen afmeren. Hier is op dit moment in Delft geen ruimte voor. Een kade langs de nieuwe singel zou in deze vraag kunnen voldoen en de watergang voor toeristen extra aantrekkelijk maken.
Een bevaarbare singel rond Delft levert extra waterberging op
Waterberging wordt gerealiseerd om wateroverlast binnen de gemeente Delft te voorkomen. Een van de manieren om extra waterberging te creëren is het vergroten van de hoeveelheid oppervlaktewater. Een brede, diepe en langere singel langs de Phoenixstraat en een extra verbinding met het Noordeinde, zorgt voor aanvullend bergend oppervlak t.o.v. de huidige plannen en helpt daarmee mee de wateroverlast in de binnenstad van Delft te voorkomen.
Een bevaarbare singel rond Delft is beter voor de waterkwaliteit
Stilstaande, afgesloten wateren zijn niet bevorderlijk voor de waterkwaliteit. Het verbinden van de geplande singel langs de Phoenixstraat en het Noordeinde met de watertorengracht zorgt er niet alleen voor dat de waterkwaliteit in deze nieuwe singel beter zal zijn, maar zal door de doorspoeling ook een positief effect hebben op de kwaliteit van het water in de watertorengracht, de Binnenwatersloot en de Houttuinen.
Op dit moment wordt de doorspoeling van het Noordeinde gerealiseerd met een ondergronds pompsysteem die water pompt vanuit de watertorengracht onder de weg door het Noordeinde in. Een soortgelijk systeem is voorzien om de nieuwe singel door te spoelen. Een open verbinding zorgt voor een natuurlijke doorstroom en is duurzamer want dit kost geen energie, onderhoud, etc. voor de pompen.
5. Economische baten opengraven grachten
Belang waterrecreatie Delft
Het varend bloemencorso trok in augustus 2008 ondanks het slechte weer maarliefst 250.000 bezoekers. In 2009 waren dit er zelfs 340.000. Dit onderstreept het economisch belang dat vaarwegen en daarlangs georganiseerde evenementen in onze regio hebben.
De Vlietvaart, ontstaan als onderdeel van Stichting De Ooievaart, voert al enige tijd (rond)vaarten uit tussen Den Haag en Delft. De kwestie inzake bevaarbaarheid en doortrekking van de singel is door De Vlietvaart ook bij diverse partijen aangekaart.
Sinds enige tijd is de watertaxi (Canal Hopper) in Delft actief. Ook voor de watertaxi zou de route interessant zijn.
Assen/ Breda
Herstel van het kanaal De Vaart heeft geleid tot veel levendigheid en kroegen langs het water. Ook in Breda heeft het herstellen van een gedempte gracht geleid tot veel levendigheid en terrasjes aan het water.
Den Bosch
Herstel van de Binnendieze heeft geleid tot levendigheid. Volgens wethouder Pauli van Den Bosch heeft herstel van de Binnendieze geleid tot 180.000 bezoekers die een rondvaart nemen per jaar. Gemiddeld besteden deze bezoekers 64 euro per bezoek. Als 100.000 van deze bezoekers speciaal voor de rondvaart naar Den Bosch kwamen, dan levert dit de stad 6,4 miljoen euro per jaar op.
Gouda
Het bureau Triple E heeft een onderzoek gedaan naar de economische baten van het opengraven van grachten. Uit deze studie "Een kern van water: economische baten van de terugkeer van het water in Nederlandse watersteden" blijken onder andere de volgende economische baten:
- toegevoegde waarde aan woningen doordat deze aan een singel komen te staan is circa 15%;
- omzet van bedrijven stijgt met circa 20% omdat bezoekers een waterrijke historische stad aantrekkelijker vinden en daar eerder op af komen;
- toerisme en recreatie nemen met 8% toe in de directe omgeving;
- waterberging levert ongeveer 1000 euro/m2 op.
Daarnaast wordt er nog geld verdiend aan evenementen: grachtenconcerten, varend corso.
Nadelen zijn:
- hoge kosten aanleg;
- functieverlies (minder parkeerplaatsen);
- een heftige maatschappelijke discussie.
Uit de studie bleek dat het opengraven van bepaalde grachten in Gouda zich in 11 jaar terugverdient.
6. Obstakels huidige spoorzoneplan
Doodlopende singel
In de huidige plannen loopt de singel dood even voorbij de molen. Dat is jammer, zoals hierboven uitgebreid toegelicht. Hieronder een foto van hoe een doodlopende gracht in Gouda erbij ligt:
Brughoogte
In de huidige plannen is voorzien in vlakke bruggen over de verlengde Westsingelgracht. Hierdoor is geen scheepvaart mogelijk. De stedenbouwkundige heeft aangegeven dat hogere bruggen gewenst zijn, boogvormig zoals in de Binnenstad, zodat men eronder door kan varen en een watertaxi bezoekers kan afzetten bij het Prinsenhof of Molen de Roos. Hieronder een foto van hoe een gracht vol lage bruggen in Gouda erbij ligt:
Elke keer dat we in Leiden zijn en daar de veelheid aan pleziervaart zien, de scheepjes die aanleggen aan het terras van plaatselijke horeca, de mooie historische schepen die op diverse plaatsen liggen afgemeerd, denken we eraan hoe mooi het zou zijn als Delft hier meer aandacht aan zou besteden. De passantenhaven bij de Zuid-Kolk met de nieuw aan te leggen loopverbinding met het centrum is wat dat betreft een heel erg goed begin, maar we kunnen veel verder gaan: een bevaarbare singel rondom Delft.
Op 30 juni 2005 nam de Delftse gemeenteraad unaniem de motie "Kansen vervoer over water” aan. Hieraan staat onder andere:
1. Delft kiest voor recreatievaart, in het bijzonder voor het traject Delft-Zuidkolk/ Leidschendam in aansluiting op de recreatievaartverbinding met het Westland. Dit nader te communiceren, tenminste in ambtelijk en bestuurlijk overleg, met de provincie.
2. Voor Delft blijft kleinschalige watergebonden bedrijvigheid die de toeristische functie van de Schie vergroot het uitgangspunt. Waar mogelijk, mede binnen de plannen voor herstructurering van Schieoevers, wordt in principe meegewerkt aan nieuwe mogelijkheden. De kaden van de Westoever worden niet ingezet voor structurele watergebonden bedrijvigheid, anders dan passend in ontwikkelingen voor toeristisch-recreatieve activiteiten
3. Delft onderzoekt de mogelijkheden voor het aanleggen van extra ligplaatsen voor de recreatievaart (uitbreiding passantenhaven en eventueel recreatiehaven en/of jachthaven in de Nieuwe Haven) in de nabijheid van de binnenstad.
4. Delft ontwikkelt een toekomstvisie voor de recreatietourvaart en de recreatie chartervaart. Deze visie zal door het college worden opgesteld in samenwerking met het regionale project Stad-Water-Land.
Geconstateerd kan worden dat een nieuwe impuls nodig is.
2. Plannen spoorzone
Het spoorwegviaduct in Delft wordt komende tijd vervangen door een spoortunnel. Dit gaat gepaard met grootschalige herinrichting van de spoorzone. Eén van de meest in het oog springende bovengrondse wijzigingen betreft de aanleg van een singel ter plaatse van de huidige Phoenixstraat, vanaf de Binnenwatersloot tot aan de Wateringsevest/Kampveldweg.
De plannen voor de singel aan de Phoenixstraat worden volgens het Ontwikkelbedrijf
Spoorzone Delft zodanig uitgewerkt dat het water er optimaal tot zijn recht komt en enige diepte heeft. Er komen ook de nodige bruggen over, voornamelijk voor voetgangers en fietsers, waardoor de bevaarbaarheid van de singel zeer beperkt zal zijn. In onderstaand figuur is te zien hoe deze singel tot ongeveer aan Molen de Roos komt te lopen.
Fig. 2. Plan spoorzone, bron: website gemeente Delft, 29 september 2008
3. Delft Waterstad?
Het spoortunnelproject biedt een mooie kans om de singel rond Delft volledig te herstellen en een tweede verbinding van de Buitenwatersloot via de nieuw aan te leggen singel langs de Phoenixstraat en de watertorengracht. (Oude Vliet) met de Delftse Schie te maken en deze bevaarbaar te maken voor pleziervaart zoals sloepen. Tevens dient de nieuwe singel in verbinding te worden gebracht met het Noordeinde.
Voor het herstellen van de vaarroute rond Delft dient de singel langs de Phoenixstraat volledig bevaarbaar gemaakt te worden en langs de molen te worden doorgetrokken tot aan de watertorengracht. Tevens dient de singel in verbinding te worden gebracht met het Noordeinde en dient de verbinding tussen de Buitenwatersloot en Binnenwatersloot herstel te worden, om een extra toegang tot de binnenstad te creëren en daarmee een nieuwe route voor kano's, rondvaarboten en watertaxi's.
donkerblauw = bestaand water, lichtblauw = nieuwe singel, groen = ontbrekende verbinding
De reden dat de verbinding in de huidige plannen niet volledig hersteld wordt, omdat de tunnel tussen de molen en de gistfabriek al te veel stijgt en er dus onvoldoende diepte overblijft voor een verbinding waar pleziervaart doorheen kan. In 2007 is besloten dat de tunnel langer wordt. Het rijk heeft hier 20 miljoen euro extra voor verstrekt. Volgens de gemeente stijgt te tunnel echter nog steeds te vroeg. Om de verbinding te kunnen maken dient de tunnel te worden gewijzigd of verlengd. Dit zal volgens opgave van het Ontwikkelbedrijf Spoorzone Delft ongeveer 37 - 45 miljoen euro extra kosten. Hieronder zal uitgelegd worden waarom deze uitgave te rechtvaardigen is.
4. Argumenten voor herstel van de singel rond Delft
Herstel van de verbinding tussen Buitenwatersloot (en achterliggende Westland) en het noorden van de stad maakt de stad Delft aantrekkelijker voor pleziervaart en toeristen en geeft de stad een economische stimulans.
Een bevaarbare singel rond Delft past in het gemeentelijke beleid om recreatievaarroutes te verbeteren
Zowel aan de kant van de gistfabriek (watertorengracht) als in de Buitenwatersloot en langs de Houttuinen, liggen veel kleine jachtjes. Daarnaast wordt in het achterland veel met kleine schepen met geringe doorvaarthoogte en diepte gevaren.
Het rapport 'Delft Knooppunt Land en Water' van de werkgroep ‘vervoer over water’ uit 2005 bevat aanbevelingen ter verbetering van vervoer over water in en om Delft. In dit rapport wordt het belang van uitbreiden van mogelijkheden voor recreatievaart in Delft onderstreept. Eén van de inmiddels uitgevoerde aanbevelingen is de aanleg van een passantenhaven in de Zuid-Kolk inclusief voorzieningen.
In juni 2005 nam de Delftse gemeenteraad unaniem de motie "Kansen vervoer over water” aan. Hierin staat onder andere: Delft kiest voor recreatievaart, in het bijzonder voor het traject Delft-Zuidkolk/ Leidschendam in aansluiting op de recreatievaartverbinding met het Westland. Het doortrekken van de singel rond Delft is de ideale manier om de aansluiting op de recreatievaartverbinding met het Westland te verbeteren. De verbinding met het Noordeinde verbetert de toegankelijkheid van de binnenstad en creëert een interessante nieuwe route voor kano's, rondvaartboten en watertaxi's.
Een bevaarbare singel rond Delft levert een economische stimulans voor stad Delft
Langs de nieuw aan te leggen singel op de Phoenixstraat zou gelegenheid voor horeca met terras en aanlegsteiger aan het water kunnen worden gecreëerd, bijvoorbeeld op de plaats van het huidige stadskantoor aan de Phoenixstraat, vanwaar al een doorgang is naar de Oude Delft. Op deze manier kan een extra verbinding vanaf het water naar de stad toe worden gelegd. Of stelt u zich eens voor dat u in het café onderaan de molen op een terras aan het water zit te kijken naar de langsvarende boten. Aanlegsteigers nabij terrassen zorgen voor levendigheid en een singel die extra aantrekkelijk wordt voor bezoekers van de stad.
Deze levendigheid kan nog worden vergroot indien langs de nieuw aan te leggen singel op de Phoenixstraat ook nog enkele permanente ligplaatsen voor karakteristieke schepen komen (bruine vloot, maar ook bijvoorbeeld de zonneboot). Bij de havenmeester komen regelmatig verzoeken om zulke schepen af te meren binnen de stad Delft binnen. Meer langsvarende pleziervaart en een in het oog springende kade vol historische schepen geven een economische stimulans aan de stad.
Door een aanlegvoorziening nabij Prinsenhof of Molen de Roos te creëren kan een stimulans worden gegeven aan het noordelijk winkelgebied van het Delftse centrum.
Zie paragraaf 5 voor een meer cijfermatige onderbouwing van de economische kant.
Een bevaarbare singel rond Delft biedt mogelijkheid tot noodzakelijke uitbreiding passantenhavens Delft
Ook in het gebied rond het nieuwe stadskantoor/ station kan water een belangrijke rol spelen: de kade langs de huidige Serpo (Westsingel) dient o.i. vanaf de Zuid-Kolk tot langs het stadskantoor/ station te worden ingericht met extra ligplaatsen voor passanten. Dit betekent een uitbreiding van de huidige passantenhaven Zuid-Kolk richting de permanente ligplaatsen langs de Houttuinen en in de Buitenwatersloot. Dit zou gecombineerd kunnen worden uitgevoerd met het plan van Thijs Kleijn voor een vernieuwde stadshaven aan de Zuidkolk. Uitbreiding van de huidige passantenhaven is legitiem, gezien het feit dat de huidige haven 's zomers overvol ligt met een dubbele rij afgemeerde schepen.
Een van de aanbevelingen van het rapport 'Delft Knooppunt Land en Water' was het inrichten van een havenkantoor aan de Zuid-Kolk. Dit is inmiddels gebeurd, maar dit gebouw krijgt op korte termijn waarschijnlijk een andere bestemming. Wellicht is de voorgestelde uitbreiding van de passantenhaven Zuid-Kolk tot langs het nieuwe stadskantoor/ station goed te combineren met een nieuw kantoor voor de havenmeester in dit stadskantoor, uiteraard voorzien van een ingang aan de waterkant. Door het kantoor van de havenmeester op te nemen in het stadskantoor wordt het belang dat de stad Delft hecht aan de relatie met water nog eens onderstreept.
Een bevaarbare singel rond Delft ontlast de drukke provinciale vaarroute
Via de nieuw aan te leggen verbinding tussen Buitenwatersloot en het noorden van de stad kunnen de recreatievaarttuigen vanuit het Westland via de Buitenwatersloot in de Kerstanjewetering komen zonder de omweg om Delft heen over het Rijn-Schiekanaal te hoeven bevaren. De Provincie Zuid-Holland heeft laten weten dat het toenemende aantal recreatieschepen op de Delftse Schie overlast veroorzaakt voor de beroepsvaart.
In Delft zijn drie roeiverenigingen actief (DSR Laga, De Delftsche Sport en DSR Proteus Eretes), die in totaal ongeveer 1000 leden hebben. Ook deze roeiverenigingen hebben last van de toegenomen recreatievaart op de Delftse Schie: de recreatievaartuigen veroorzaken veel golven waar de roeiboten last van hebben, daarnaast zitten gemotoriseerde vaart en roeiers in elkaars vaarwater, met (bijna) botsingen als gevolg. Zie ook de nota “Roeien op de Schie”, gemeente Delft (september 2000).
Met het herstellen van de vaarverbinding wordt het gebruik van de provinciale vaarroute door recreatievaart verminderd. Dit is zowel gunstig voor de beroepsvaart als voor de roeiverenigingen.
Een bevaarbare singel rond Delft is wenselijk vanuit cultuurhistorisch oogpunt
Op de kaart van Delft van Willem Blaeu uit 1652 is de voormalige Westsingelgracht goed te zien. Op deze kaart is tevens de verbinding met het Noordeinde te zien.
De Westsingelgracht was eeuwenlang niet bestemd voor doorgaande scheepvaart. De voorpoorten van de stadspoorten en in het water aangelegde dammen of balken moesten verhinderen dat bootjes de controle en tolheffing bij de stadspoorten (met hun waterpoorten) konden omzeilen. Schepen moesten door de stad heen varen. Door de waterpoorten en onder de bruggen in de binnenstad konden alleen maar relatief kleine schepen passeren. Grotere schepen die via de Schie waren gekomen (vanwege de sluis bij Delfshaven waren dat nooit Oostindiëvaarders van de VOC) konden Delft niet passeren en goederen moesten worden overgeladen. Pas in de 19de eeuw zal de Westsingelgracht voor doorgaande scheepvaart geschikt gemaakt zijn. Eind 19de eeuw werd die rol overgenomen door het Rijn-Schiekanaal.
De waarde van de singel langs de Phoenixstraat zou volgens de historische vereniging Delfia Batavorum in hun reactie op het voorontwerp bestemmingsplan spoorzone in 2005 kunnen worden versterkt indien de oever van deze gracht met bijv. een meter zou worden opgehoogd. Hierdoor wordt het historische beeld beter gevisualiseerd. Delfia Batavorum pleit in deze zelfde reactie ook voor een verbreding van het water van de Wateringse Vest tot de breedte van het water van de Phoenixstraat en het ontwerpen van een doorgaande waterloop, slechts onderbroken door bruggen i.p.v. een te brede dam ter hoogte van de Ruys de Beerenbrouckstraat.
In reactie op de zienswijzen van Delfia Batavorum, is gesteld dat de singel slechts wordt aangelegd als verwijzing naar de historische gracht rondom Delft en dat het niet mogelijk is deze gracht letterlijk terug te brengen, doordat de tunnel nabij de molen reeds stijgende is.
In deze historische singel zouden ook karakteristieke schepen (bruine vloot, stoomboten, etc.) afgemeerd kunnen worden. Bij de havenmeester komen regelmatig verzoeken binnen om zulke schepen binnen Delft te mogen afmeren. Hier is op dit moment in Delft geen ruimte voor. Een kade langs de nieuwe singel zou in deze vraag kunnen voldoen en de watergang voor toeristen extra aantrekkelijk maken.
Een bevaarbare singel rond Delft levert extra waterberging op
Waterberging wordt gerealiseerd om wateroverlast binnen de gemeente Delft te voorkomen. Een van de manieren om extra waterberging te creëren is het vergroten van de hoeveelheid oppervlaktewater. Een brede, diepe en langere singel langs de Phoenixstraat en een extra verbinding met het Noordeinde, zorgt voor aanvullend bergend oppervlak t.o.v. de huidige plannen en helpt daarmee mee de wateroverlast in de binnenstad van Delft te voorkomen.
Een bevaarbare singel rond Delft is beter voor de waterkwaliteit
Stilstaande, afgesloten wateren zijn niet bevorderlijk voor de waterkwaliteit. Het verbinden van de geplande singel langs de Phoenixstraat en het Noordeinde met de watertorengracht zorgt er niet alleen voor dat de waterkwaliteit in deze nieuwe singel beter zal zijn, maar zal door de doorspoeling ook een positief effect hebben op de kwaliteit van het water in de watertorengracht, de Binnenwatersloot en de Houttuinen.
Op dit moment wordt de doorspoeling van het Noordeinde gerealiseerd met een ondergronds pompsysteem die water pompt vanuit de watertorengracht onder de weg door het Noordeinde in. Een soortgelijk systeem is voorzien om de nieuwe singel door te spoelen. Een open verbinding zorgt voor een natuurlijke doorstroom en is duurzamer want dit kost geen energie, onderhoud, etc. voor de pompen.
5. Economische baten opengraven grachten
Belang waterrecreatie Delft
Het varend bloemencorso trok in augustus 2008 ondanks het slechte weer maarliefst 250.000 bezoekers. In 2009 waren dit er zelfs 340.000. Dit onderstreept het economisch belang dat vaarwegen en daarlangs georganiseerde evenementen in onze regio hebben.
De Vlietvaart, ontstaan als onderdeel van Stichting De Ooievaart, voert al enige tijd (rond)vaarten uit tussen Den Haag en Delft. De kwestie inzake bevaarbaarheid en doortrekking van de singel is door De Vlietvaart ook bij diverse partijen aangekaart.
Sinds enige tijd is de watertaxi (Canal Hopper) in Delft actief. Ook voor de watertaxi zou de route interessant zijn.
Assen/ Breda
Herstel van het kanaal De Vaart heeft geleid tot veel levendigheid en kroegen langs het water. Ook in Breda heeft het herstellen van een gedempte gracht geleid tot veel levendigheid en terrasjes aan het water.
Den Bosch
Herstel van de Binnendieze heeft geleid tot levendigheid. Volgens wethouder Pauli van Den Bosch heeft herstel van de Binnendieze geleid tot 180.000 bezoekers die een rondvaart nemen per jaar. Gemiddeld besteden deze bezoekers 64 euro per bezoek. Als 100.000 van deze bezoekers speciaal voor de rondvaart naar Den Bosch kwamen, dan levert dit de stad 6,4 miljoen euro per jaar op.
Gouda
Het bureau Triple E heeft een onderzoek gedaan naar de economische baten van het opengraven van grachten. Uit deze studie "Een kern van water: economische baten van de terugkeer van het water in Nederlandse watersteden" blijken onder andere de volgende economische baten:
- toegevoegde waarde aan woningen doordat deze aan een singel komen te staan is circa 15%;
- omzet van bedrijven stijgt met circa 20% omdat bezoekers een waterrijke historische stad aantrekkelijker vinden en daar eerder op af komen;
- toerisme en recreatie nemen met 8% toe in de directe omgeving;
- waterberging levert ongeveer 1000 euro/m2 op.
Daarnaast wordt er nog geld verdiend aan evenementen: grachtenconcerten, varend corso.
Nadelen zijn:
- hoge kosten aanleg;
- functieverlies (minder parkeerplaatsen);
- een heftige maatschappelijke discussie.
Uit de studie bleek dat het opengraven van bepaalde grachten in Gouda zich in 11 jaar terugverdient.
6. Obstakels huidige spoorzoneplan
Doodlopende singel
In de huidige plannen loopt de singel dood even voorbij de molen. Dat is jammer, zoals hierboven uitgebreid toegelicht. Hieronder een foto van hoe een doodlopende gracht in Gouda erbij ligt:
Brughoogte
In de huidige plannen is voorzien in vlakke bruggen over de verlengde Westsingelgracht. Hierdoor is geen scheepvaart mogelijk. De stedenbouwkundige heeft aangegeven dat hogere bruggen gewenst zijn, boogvormig zoals in de Binnenstad, zodat men eronder door kan varen en een watertaxi bezoekers kan afzetten bij het Prinsenhof of Molen de Roos. Hieronder een foto van hoe een gracht vol lage bruggen in Gouda erbij ligt:
Fig. 7. Lage bruggen die scheepvaart belemmeren: een doodse gracht.
Thijs Kleijn en Guido van der Wedden
Versie 5b, d.d. 14-1-2010
Dit plan wordt gesteund door
- De vereniging Regionaal Samenwerkingsverband Stad-Water-Land;
- Dhr. R.E. Waterman;
- Mevr. J. Zeer, voormalig havenmeester Delf't;
- De Vlietvaart, onderdeel van Stichting De Ooievaart;
- De Commissie Behoud Stadsschoon van de historische vereniging Delfia Batavorum.
Contact
Heeft u op of aanmerkingen, e-mail mij dan.
Links
Download hier dit artikel als word-file. Vrij te gebruiken.
Download de presentatie die ik over dit onderwerp gaf in het Meisjeshuis hier.
Lees hier het artikel over dit onderwerp in AD van oktober 2008.
Lees de eerste mail die ik in 2007 over dit onderwerp stuurde aan de gemeente hier en het vervolg in de zomer van 2008 hier.
De VVD Delft heeft dit plan in haar verkiezingsprogramma opgenomen; lees hier meer.
Bronvermelding:
- Rapport 'Delft Knooppunt Land en Water' van de VVD-werkgroep ‘vervoer over water’ (2005);
- Gesprek met vereniging Regionaal Samenwerkingsverband Stad-Water-Land, met M.H. Welle Donker, R.E. Waterman, J.C.P. Zeer-Gerrets en M.M. Kleijn (september 2008);
- E-mailwisseling met dhr. B. Raymakers, Ontwikkelbedrijf Spoorzone Delft (juli 2007-juli 2008);
- Nota “Roeien op de Schie” van de commissie duurzaamheid van de gemeente Delft (september 2000);
- Motie "Kansen vervoer over water”, aangenomen door de gemeenteraad van Delft (30 juni 2005);
- Informatiebijeenkomst Ontwikkelbedrijf Spoorzone Delft en antwoorden op tijdens deze bijeenkomst gestelde vragen (2 oktober 2008);
- Reactie op het voorontwerp bestemmingsplan spoorzone van de commissie behoud stadsschoon van de historische vereniging Delfia Batavorum (16 januari 2005);
- Nota zienswijzen bestemmingsplan Spoorzone, samenvatting en beantwoording zienswijzen (23 februari 2006);
- E-mail van Delfts stadshistoricus Wim Weve met commentaar op cultuurhistorische argumenten eerdere versie van dit plan (december 2008);
- Informatief gesprek met Ontwikkelbedrijf Spoorzone Delft en Crommelijn (9 januari 2009);
- Informatiebijeenkomst Ontwikkelbedrijf Spoorzone Delft met dhr. Busquets (juni 2009);
- 6e Waterconferentie Gouda "Een kern van water" (oktober 2009);
- Studie "Een kern van water: economische baten van de terugkeer van het water in Nederlandse watersteden" (oktober 2009).
Koos Langelaan
15 Mrt 2010
Guido van der Wedden
"Het lijkt in de tekst erop dat wat je schetst er ook komt. Je maakt er niet expliciet duidelijk dat dit een (jouw) wensbeeld is.
Het openhouden van het nieuwe water langs de Spoorsingel voor vaarverkeer stuit inmiddels definitief op de onmogelijkheid om op een verantwoorde en zinvolle wijze de twee verkeersbruggen naar Hugo de Grootstraat en Spoorsingel/Coenderstraat in te passen. Vooraleerst geldt hiervoor eenzelfde reden als voor de Waterslootsebrug: ontwerpen zijn inmiddels in een veel te ver stadium om maaiveldhoogten en landhoofden aan te passen. Bovendien is er geen enkele mogelijkheid om op afzienbare termijn dit oppervlaktewater onderdeel te laten uitmaken van een doorlopende verbinding. Aan de noordzijde zijn er te veel obstakels voor een bevaarbare waterverbinding. Daarmee is de investering in verhoogde verkeersbruggen binnen de opdracht van het Ontwikkelingsbedrijf Spoorzone Delft B.V. niet verantwoord."
9 Sept 2010
Koos Langelaan
14 Sept 2010