Vergroten waterrecreatie in Delfland

[Guido]

Recreatie op het water is een belangijke inkomstenbron voor gemeentes. Hieronder geef ik een overzicht van punten in en rondom Delft, in Midden-Delfland en het Westland waar door eenvoudige of minder eenvoudige ingrepen de mogelijkheden voor recreatie op het water kunnen worden uitgebreid.

De volgorde van deze punten is willekeurig. Het zijn niet zozeer mijn persoonlijke wensen, maar de wensen die ondernemers, watersportvertegenwoordigers, bewoners of recreanten uit Midden-Delfland in de afgelopen anderhalf jaar in mijn richting geuit hebben. Een deel van deze wensen heb ik eerder als zienswijzen op het Landschaps Ontwikkelingsperspectief Midden-Delfland en de Ontwerp Ruimtelijke Structuurvisie Delft ingediend.

 

1. Herstel stadssingel Delft

De bouw van de Spoortunnel te Delft biedt een unieke en eenmalige kans een bevaarbare stadssingel rond Delft aan te leggen, in plaats van de kosmetische bij de molen doodlopende watergang die in de huidige plannen is opgenomen... Lees hier verder.

Daarnaast kan dan meteen de verbinding tussen Binnenwatersloot en Buitenwatersloot worden hersteld:

2. Herstel Lookwatering Den Hoorn

De Lookwatering loopt vanaf de Buitenwatersloot achter Den Hoorn langs de nieuwe wijk Harnaschpolder en sluit op de Kerstanjewatering aan. De Lookwatering zou een mooie vaarverbinding van Midden-Delfland met de Vliet naar Den Haag en Leiden toe vormen, ware het niet dat dit niet mogelijk is vanwege enkele lage bruggen. Leeshier verder.

3. Rondje De Lier

Vroeger kon je vanaf de Bree Lee via het Leewater het Zwethkanaal opvaren door Westerlee. Helaas is de Leewater in Westerlee gedeeltelijk verdwenen. De oude verbinding herstellen is met de huidige bebouwing niet mogelijk, maar de Watersportvereniging Westland zou graag een nieuwe verbinding vanaf Bree Lee naar het Zwethkanaal aanleggen.

Lees hier verder.

4. Brug in Oostbuurtseweg De Lier

De brug in de Oostbuurtseweg over de Zijde heeft een doorvaarthoogte van minder dan 1,50 meter en vormt daarmee een lokale belemmering om vanaf De Lier (vanuit de thuishaven van de Watersportvereniging Westland bijv.) naar Schipluiden te varen.

Hogere schepen moeten hierdoor omvaren via de Zweth, Kerstanjewetering (De Lookwetering is immers geblokkeerd, zie hier) en dan om Delft heen naar de Buitenwatersloot en Gaag. Door deze brug 30 – 50 cm te verhogen wordt het enorm veel aantrekkelijker om vanuit het Westland naar Delft te varen. Het is dan immers mogelijk een rondje te varen (Wens geuit door Watersportvereniging Westland, november 2009).

In 2010 en 2011 heb ik dit punt meerdere malen ingebracht als niet al te lastig uitvoerbaar project om in het uitvoeringsprogramma van de Hof van Delfland Raad mee te nemen. In december 2012 kwam het goede nieuws dat de Oosterleese brug versneld opgehoogd gaat worden.

5. Pijpleiding Heulbrug De Lier

De oude, ongebruikte oliepijp naast de Heulbrug in De Lier heeft een doorvaarthoogte van ongeveer 1,45 meter en vormt daarmee een knelpunt in de bereikbaarheid van de Bree Lee. Door deze leiding te verwijderen zou de doorvaarthoogte met circa 15 cm toenemen waardoor het laatste stuk van de Bree Lee en het Omgeleid Lierwatertje beter bereikbaar zou zijn voor recreatieschepen. Een ongebruikte olieleiding lijkt me een knelpunt dat eenvoudig opgelost kan worden, als de wil er is (Wens geuit door Watersportvereniging Westland, november 2009).

De watersportvereniging Westland berichtte hierover onlangs het volgende:

"Na enig speurwerk blijkt dat deze pijpleiding een watertransportleiding is van Evides Rotterdam,en nog steeds wordt gebruikt. Na een gesprek in januari tussen wsv "Westland",Evides en gem Westland is de voorlopige uitkomst dat Evides zich niet verplicht voelt deze leiding, op hun kosten, op minimaal dezelfde hoogte te brengen als de er naast gelegen Heulbrug. Het probleem in dit geval is dat de pijpleiding niet rechtstreeks verbonden is aan de brug. De Heulbrug wordt medio dit jaar gerenoveerd en krijgt dan een doorvaarthoogte van ca 1,70 m.Ons idee is om dan gelijktijdig de pijp te verhogen. Wij hebben inmiddels Evides gevraagd om een kostenschatting voor de verhoging, zodat wij deze aan de gemeente kunnen voorleggen."

 

Zie het commentaar onder deze blog voor het vervolg.

6. Aansluiting Kortebuurt op Boonervliet Maassluis-Maasland
Langs de Kortebuurt lag vroeger een watergang, (het verlengde van) de Zuidgaag, die vanaf de huidige locatie vanpannenkoekenboerderij “’t Sonnetje” tot aan de Boonervliet liep. Dit deel van de Zuidgaag is bij de aanleg van de A20 helaas deels gedempt.

Dit deel van de Zuidgaag is bij de aanleg van de A20 helaas deels gedempt. Een restant van de watergang is aan beide zijden van de rijksweg nog zichtbaar. Een logischere manier om de Middelvliet en Boonervliet te verbinden dan een verbinding door de Foppenpolder. Deze wijziging in het landschap is veel minder ingrijpend dan de voorgestelde aanleg van een nieuwe verbinding en de waterstaatkundige problemen die mogelijk ontstaan bij het opdelen van de Foppenpolder in twee aparte polders.

Een restant van de watergang is aan beide zijden van de rijksweg nog zichtbaar (zie afbeelding hierna). Vanuit cultuurhistorisch oogpunt is het logischer dit deel van de Zuidgaag te herstellen. Dit herstel zou ook ter versterking van het toekomstperspectief poort Maasland kunnen worden aangewend. Wat is immers een betere toegang tot Maasland dan een hersteld historisch attractief waterfront?

7. Poldervaart, Polderwatering, Schiedam
Achter de haven van de watersportvereniging ‘de Schie’ ligt een onbevaarbare watergang, de Polderwatering die doodloopt bij een dam bij de Poldervaart.

Volgens het Landschapsontwikkelingsperspectief Midden-Delfland (LOP) wordt de verbinding van de Schie met de Poldervaart door aansluiting via herstel van de oude sluis hersteld. In 2013 is daadwerkelijk een aanvang gemaakt met herstel van deze oude sluis, zie dit bericht.

 

De Poldervaart gezien vanaf de afgesloten sluis aan de Schie:

 

De Schie gezien vanaf de Poldervaart met de in onbruik geraakte sluis uit 1928:

 

Het LOP stelt dat het daardoor voor kleinere (categorie III) recreatievaart mogelijk wordt om tot in het hart van Schiedam te komen. Vanuit de huidige Poldervaart is er echter geen verbinding met het centrum van Schiedam. Het lijkt er daarom op dat ook de Poldervaart een doodlopende vaart wordt. Een waterrotonde of keermogelijkheid aan het eind is dan een vereiste.

Om het via de Poldervaart mogelijk te maken in Overschie te komen moet ook de verbinding met de Polderwatering worden hersteld tot aan de haven van watersportvereniging “de Schie”. Hiervoor moet een aantal lage bruggen in de Polderwatering worden verhoogd en de dam tussen Poldervaart en Polderwatering worden verwijderd.

 

Nog mooier zou het echter zijn als er een verbinding gecreëerd wordt met Kethel of nog verderop de oude verbinding met de Nieuwe Waterweg en de havens wordt hersteld.

8. Oostgaag, Zuidgaag, Schipluiden-Maasland

Om het weer mogelijk te maken van Schipluiden naar het centrum van Maasland te varen zouden ongeveer 29 bruggen in de Oostgaag en Zuidgaag bedienbaar moeten worden gemaakt, waarvan een groot aantal particuliere toegangsbruggen naar huizen die aan de andere kant van het water staan. Vanwege de kosten is dus weinig van te verwachten. Daarnaast zijn deze lage toegangsbruggen ook karakteristiek voor het gebied (gesprek met wethouder Piet vd Berg, augustus 2009).

9. Kantoorgracht als extra toegang tot de Delftse binnenstad

Door de komst van het nieuwe gemaal en de kering bij de Duyvelsgatbrug is de doorvaart vanaf de Kantoorgracht naar de Schie en andersom niet meer mogelijk. De afstand tussen het gemaal en de aanwezige woonschepen is te klein om hier met een klein schip (sloepje, watertaxi) langs te kunnen varen.

10. A4 met vaart
Op drie september 2009 hebben de ministers Eurlings en Cramer een keuze gemaakt voor de aanleg van de A4 Midden-Delfland. Minister Eurlings koos voor een snelweg in een acht meter verdiepte open bak, vergelijkbaar met de Utrechtse Baan in Den Haag. Er bestaat een andere manier van bouwen als alternatief: de zogenaamde ‘A4 met vaart’, een tunnel over de hele lengte van het tracé, met een vaart er bovenop. Deze variant A4 met Vaart wordt echter niet in de officiële besluitvorming meegenomen. Jammer, want deze variant heeft veel voordelen voor het landschap.

Voordeel voor de recreatie is dat deze nieuwe vaart in open verbinding met het Delflandse watersysteem komt: een hele waardevolle aanvulling op de hoeveelheid bevaarbaar water in ons gebied voor kleine recreatiescheepjes. Op deze lange, brede, rechte vaart kan gezeild worden of kunnen bijvoorbeeld roeiwedstrijden gehouden worden.

Overige voordelen vanuit waterbeheer, waternatuur en waterbeleving:
1. Er komt een nieuwe boezemwatergang bij, waardoor de bergingscapaciteit toeneemt: goed voor de veiligheid tegen overstromingen in Delfland dus.
2. Het watersysteem met een extra boezemwatergang is robuuster, dat wil zeggen beter dan de huidige situatie, terwijl het alternatief met een smal aquaduct over de open tunnelbak slechter voor het watersysteem is dan de huidige situatie.
3. De tunnel wordt circa 7 km lang. Er is daarmee ruimte voor 14 km natuurvriendelijke oevers.
4. Uit een onderzoek door Haskoning voor de gemeente Schiedam in november 2009 is gebleken dat realisatie van de A4 met Vaart variant mogelijk is bij een vergelijkbaar budget in een vergelijkbare bouwperiode als de tunnelbakvariant: dit betekent een landschappelijk beter ingepaste A4 voor dezelfde kosten, zonder vertraging! En dat laatste is belangrijk, want over één zaak zijn de meesten het eens: die A4 moet er snel komen.
Zie meer hier.

11. Verbetering vaarroute Kerstanjewetering, Rijswijk
De Kerstanjewatering is een belangrijke alternatieve route vanuit het Westland naar het Rijn-Schiekanaal. Helaas bevindt zich in de Kerstanjewetering een aantal relatief lage bruggen, is hij op sommige punten ondiep en belemmert oeverbegroeiing het zicht.

De Watersportfederatie Westland en Midden-Delfland heeft hierover op 3 augustus 2009 als volgt gerapporteerd in hun “Rapport onderzoek vaarroute naar Midden-Delfland - Delftse Schie via Kerstanjewetering v.v.”:

“De route is voor de categorie aangepaste schepen met verblijfsmogelijkheid nauwelijks te bevaren; voor sommige schepen geheel niet. Inkomend toeristisch verkeer is langs deze weg vrijwel uitgesloten, tenzij op die schepen de in het gebied Midden Delfland en Westland gebruikelijke aanpassingen zijn aangebracht. De volgende bruggen dienen te worden verhoogd: de toegangsbrug vanuit de Bree- of Lichtvoetwatering naar de Zijde; de brug over de Zweth, alle bruggen over de Kerstanjewetering, inclusief de doorgang naar de Schie. Voorts zal de oeverbegroeiing langs de Dulder en een deel van de Kerstanjewetering zodanig moeten worden gesnoeid, dat uitzicht en passeren niet wordt belemmerd. Daarnaast zijn sommige vaarwateren zeer ondiep. (Actie HHD) Zodra zich daar een obstakel voordoet is schade door het aanvaren daarvan vrijwel onvermijdelijk. Neveneffect van ondiep water is dat schepen moeilijker te besturen zijn en dat er veel slib wordt opgewoeld waardoor een sterke vertroebeling optreedt.
De vaarweg in de huidige vorm voldoet volstrekt niet aan de doelstellingen van Vereniging Regio Water (Regionaal samenwerkingsverband).
Te bedenken valt dat besluitvorming over verbeteringen, de voorbereiding en de uitvoering daarvan geruime tijd zal vergen. Om de route op tijd klaar te hebben voor een redelijk verkeer dient deze zaak met hoge prioriteit op de agenda’s van alle betrokken instanties te komen.”

Verbetering van de bevaarbaarheid van de Kerstanjewetering op korte termijn als vaarroute zou ook een positief bijeffect hebben voor de recreatievaart tijdens de bouw van de spoortunnel in Delft. De Buitenwatersloot wordt daarvoor namelijk maandenlang afgesloten. De afdamming vindt plaats op het stuk waar de nieuwe tunnel onder het water komt: dat wil zeggen vanaf de Stationsbrug tot en met de hoek met de Buitenwatersloot te Delft. Gedurende de periode van afsluiting zal er anders voor bepaalde schepen geen vaarverkeer mogelijk zijn vanuit Midden-Delfland en het Westland naar Delft en dus ook niet meer naar Vlietlanden en/of de Rottemeren.

12. Aanlegplaatsen en attractief waterfront centrum Den Hoorn
Om de (recreatieve) potentie optimaal te benutten dienen er nieuwe havens en aanlegplaatsen aangelegd te worden, aldus het Landschaps Ontwikkelings Perspectief Midden-Delfland. Voor een optimale benutting van Midden-Delfland voor recreatievaart zijn naast waterzijdige ook landzijdige voorzieningen noodzakelijk. Wat betreft de landzijdige voorzieningen gaat het om:
1. een toereikende capaciteit van horeca- en andere voorzieningen aan het water;
2. passende infrastructuur inclusief goede bewegwijzering naar de (groene) omgeving;
3. ontwikkeling van attractieve waterfronten.
Voor wat betreft dit laatste is er in Den Hoorn nog heel wat te doen, het waterfront is hier immers weinig attractief en nodigt niet echt uit bij de aanwezige horeca te stoppen voor een consumptie:

Dat is jammer, want als men kijkt hoe Den Hoorn in het gebied gelegen is, is er genoeg reden om te verwachten dat hier, net als in Schipluiden, een levendige waterkant kan ontstaan. Hiervoor moet de Hoornsekade worden aangepakt: in plaats van parkeerplaatsen aan het water, zouden hier bijv. een aantal passantenaanlegplaatsen gecreëerd kunnen worden. Hier zou de locale horeca (ijssalon, Chinees, café-restaurant aan de overkant) van profiteren.

De recreatieve functie van Den Hoorn zou verder versterkt kunnen worden, door:
1. Upgraden van het terrein aan de Rijkstraatweg waar nu een kanoverhuur en sportschool gelegen zijn: in plaats van een lelijke asfaltvlakte zou hier tussen de kanoverhuur en sportschool iets interessants ontwikkeld kunnen worden, bijv. een restaurant met terras aan het water, met aanlegmogelijkheden voor langsvarende pleziervaart. In Wateringen zijn langs de Zweth diverse aan het water gelegen horecagelegenheden die het goed doen. Maar ook een haventje voor sloepjes/ kleine plezierjachtjes behoort tot de mogelijkheden. Via de Lookwetering zou Den Hoorn zo mee kunnen profiteren van het opbloeiende watertoerisme.

2. Een verbinding van de Lookwetering met de watergangen die aangelegd worden in de nieuwbouwwijk Harnaschpolder zou deze wijk maar ook de bestaande bebouwing langs de Lookwetering vele malen interessanter maken voor de bewoners, die dan via de Lookwetering naar Schipluiden of naar Delft kunnen varen. Over dit project schrijft de ontwikkelaar: “Waterwonen kan rekenen op een sterk stijgende belangstelling in Nederland. Het biedt nu ook in Delft de mogelijkheid een uniek water woonmilieu te creëren waar vrijheid en ruimte voorop staan”. Helaas loopt al dit water dood. Mensen die voor veel geld een dure woning aan het water of zelfs een waterwoning kopen hebben hier qua bevaarbaarheid niets aan, ‘wonen aan cosmetisch water zonder functie’ zou ik het willen noemen.

13. Schieparallelle insteekhavens bij horecagelegenheden
Om de (recreatieve) potentie optimaal te benutten dienen er nieuwe havens en aanlegplaatsen aangelegd te worden, aldus het Landschap Ontwikkelingsperspectief Midden-Delfland. Een goed voorbeeld, is wat dat betreft dat de op een kaart in het het Landschap Ontwikkelingsperspectief op pagina 110 aangegeven is dat er een aanlegplaats aan de Gaag ter plaatse van Op Hodenpijl komt. Inmiddels is deze aanlegplaats gerealiseerd:

Helaas mis ik nog een aantal andere mogelijke locaties voor aanlegplaatsen in het gebied, bijvoorbeeld langs de Delftse Schie:

Zo is er ter plaatse van het oude gemaal van de Lage Abtswoudse polder, tussen de Schieweg en het Rijn-Schiekanaal een inham, de oude monding van het gemaal. Deze inham ligt vlakbij de Delflandhoeve, een van de visitekaartjes van Midden-Delfland. Indien hiervan een insteekhaven in de langsrichting van het kanaal wordt gemaakt, is er ruimte voor ontvangst van bijvoorbeeld de Delftse rondvaartboten (zie foto hieronder). De behoefte hieraan bij de Delflandhoeve bestaat in elk geval (persoonlijk gesproken met de eigenaar, september 2009).

Ook verderop bij De Kandelaar is een horecagelegenheid met terras aan het water gevestigd, eetcafé “Het Schielicht”. In de zomer meren hier af en toe kort kleine scheepjes aan om bezoekers af te zetten of een consumptie te gebruiken. Er is echter geen gereguleerde aanlegplaats aanwezig. De behoefte hieraan bij deze ondernemer bestaat uitdrukkelijk wel (telefonisch contact gehad met de eigenaar, september 2009).

Aan de andere kant van het kanaal ligt nabij de monding van de Berkelse Zweth restaurant “De Zwethheul”. Ook voor deze ondernemer zou een aanlegplaats nieuwe kansen bieden. De monding van de helaas niet doorvaarbare Berkelse Zweth zou hiervoor wellicht geschikt gemaakt kunnen worden (zie foto hieronder). Op dit moment is hier slechts plaats voor het aanleggen van één klein vaartuig. De behoefte aan een volwaardige aanlegmogelijkheid bestaat bij deze ondernemer uitdrukkelijk wel (telefonisch contact gehad met de eigenaar, september 2009).

14. Meerhaven Delft

Het is jammer dat de haven in de Zuidkolk zo weinig allure heeft. Lees hier meer over het plan Meerhaven van Thijs Kleijn, om van deze haven meer te maken.

15. Rondje Duifpolder

Door aanpassing van een gering aantal bruggen zou het mogelijk zijn om met sloepen en kano's van Schipluiden naar Maasland te varen of een rondje om de Duifpolder te vragen. Lees hier meer over dit idee van de Watersportfederatie Westland en Midden-Delfland.

 

16. Herstel Lots- of Harnaschwetering

Bij de aanleg van de A4 tussen Den Haag en Delft-Zuid in 1992 is helaas de Lots- of Harnaschwetering gedeeltelijk gedempt.

 

 

Net als de Lookwatering, indien deze hersteld zou worden als vaarroute, zou ook een herstelde Lots- of Harnaschwetering een mooie alternatieve route voor een rondje Westland/ rondje Delft bieden. Helaas is de provincie Zuid-Holland zonder visie op recreatievaarwegen tewerk gegaan in een tijd dat Friesland juist enorme investeringen deed.
Zullen deze schepen ooit de Lots- of Harnaschwetering weer volledige kunnen uitvaren?

 

De Lots- of Harnaschwetering, onderbroken door de aanleg van de A4 in 1992.

 

Naschrift

Bovenstaande punten heb ik naar aanleiding van een bijeenkomst van de stichting Groen Goud over waterrecreatie in Midden-Delfland bij deze stichting ingediend. Mogelijk kunnen deze punten meegenomen worden in de inventarisatie van verbeterpunten voor de waterrecreatie in Midden-Delfland.